نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکتری مشاوره، مدیر مرکز مشاوره آموزش و پرورش ناحیه دو، تبریز، ایران

2 کارشناسی ارشد روان‌شناسی بالینی کودک و نوجوان، گروه روان‌شناسی، دانشکده ﻋﻠﻮم ﺗﺮﺑﯿﺘﯽ و روان‌شناسی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران

3 کارشناسی ارشد روان‌شناسی، واحد تهران جنوب، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

4 کارشناسی ارشد مشاوره مدرسه، گروه مشاوره، دانشکده روان‌شناسی و ﻋﻠﻮم ﺗﺮﺑﯿﺘﯽ، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران

10.22055/jacp.2023.43058.1281

چکیده

پژوهش حاضر با هدف مقایسه اثر‌بخشی آموزش خود‌متمایز‌سازی و واقعیت‌درمانی بر صمیمیت و ابراز وجود زنان متأهل انجام شد. روش پژوهش نیمه‌آزمایشی با استفاده از طرح پیش‌آزمون-پس‌آزمون و پیگیری با گروه کنترل بود. جامعه آماری کلیه زنان متأهل دارای مدت ازدواج زیر 5 سال و سن بین 20 تا 40 سال شهر تبریز بودند. نمونه آماری 45 زن متأهل، که به روش نمونه‌گیری در دسترس انتخاب و به روش تصادفی در دو گروه آزمایش، یک گروه برای آموزش واقعیت‌درمانی و یک گروه برای آموزش خود‌متمایز‌سازی (هر گروه 15 نفر) و یک گروه گواه (15 نفر) جایگزین شدند. برای جمع‌آوری داده‌ها در مرحله پیش‌آزمون-‌پس‌آزمون و پیگیری از پرسش‌نامه صمیمیت زناشویی (باگاروزی، 2001) و پرسش‌نامه ابراز وجود (گمبریل و ریچی، 1975) استفاده شد. داده‌های به‌دست آمده با روش تحلیل واریانس با اندازه‌گیری مکرر تحلیل شدند. نتایج نشان داد آموزش خود‌متمایزسازی و واقعیت‌درمانی بر صمیمیت و ابراز وجود زنان متأهل موثر است. هم‌چنین براساس نتایج بین اثر‌بخشی آموزش خود‌متمایزسازی و واقعیت‌درمانی بر صمیمیت و ابراز وجود زنان متأهل تفاوت معنی‌داری وجود ندارد. با توجه به نتایج تحقیق می‌توان بیان کرد برای افرادی که از صمیمیت و ابراز وجود کمی برخوردار هستند می‌توانند از خود‌متمایزسازی و واقعیت‌درمانی به‌عنوان روش درمانی استفاده کنند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Comparing the Effectiveness of Self-Differentiation Training and Reality Therapy on the Intimacy and Self-Expression Ability of Married Women

نویسندگان [English]

  • Mehrdad Sasani 1
  • Reza Mohammadzadeh 2
  • Monasadat Razavi 3
  • Shima Fakhri 4

1 Ph.D. of Counseling, Director of The Education Counseling Center of Region Two, Tabriz, Iran

2 MA of Child and Adolescent Clinical Psychology, Department of Psychology, Faculty of Educational Sciences and Psychology, Tabriz University, Tabriz, Iran

3 MA of Psychology, South Branch of Tehran, Islamic Azad University, Tehran, Iran

4 MA of School Counseling, Department of Counseling, Faculty of Psychology and Educational Sciences, Allameh Tabatabai University, Tehran, Iran

چکیده [English]

The present study aimed to compare the efficacy of self-differentiation and reality therapy training on the intimacy and assertiveness of married women. The research method was semi-experimental using a pre-test-post-test and follow-up design with a control group. The research population was all married women whose terms of marriage were under 5 years and their ages were between 20 and 40 years in Tabriz city. A sample of 45 married women was selected by using the convenience sampling method and randomly assigned to two experimental groups, a group for training reality therapy and a group for self-differentiation training (each group was 15), and a control group (15 people). To collect data, the pre-test, and post-test stages, the Marital intimacy questionnaire (Bagarozzi, 2001), and the assertiveness questionnaire (Gambbridge & Richie, 1975) were used. The data were analyzed by repeated measures analysis of variance. The result showed that the self-differentiation and reality therapy training was effective in the intimacy and assertiveness of married women. Also, based on the result, there was no significant difference between the efficacy of self-differentiation and reality therapy on the intimacy and assertiveness of married women. According to the results of the study, it can be stated that those who have little intimacy and self-expression, use self-differentiation and reality therapy as a treatment.

کلیدواژه‌ها [English]

  • self-differentiation
  • reality therapy
  • intimacy
  • assertiveness
احمدنیا، سیده‌طاهره. (1393). اثربخشی زوج‌درمانی گروهی مبتنی بر واقعیت‌درمانی بر افزایش صمیمیت زناشویی و امنیت روانی زوجین. پایان‌نامه کارشناسی ارشد روان‌شناسی بالینی، دانشگاه فردوسی مشهد، پردیش بین‌الملل، مشهد، ایران.
اعتمادی، عذرا‌. (1384). بررسی و مقایسه اثربخشی رویکرد روانی-آموزشی مبتنی بر شناختی-‌رفتاری و ارتباط‌درمانی بر صمیمیت زوجین مراجعه‌کننده به مراکز مشاوره در شهر اصفهان. پایان‌نامه دکتری، دانشگاه تربیت معلم، تهران، ایران.

آقا‌یوسفی، علیرضا، فتحی آشتیانی، علی، علی‌اکبری، مهناز، و ایمانی‌فر، حمیدرضا. (1395). اثربخشی رویکرد واقعیت درمانی مبتنی بر نظریه انتخاب بر تعارض‌های زناشویی و بهزیستی اجتماعی. زن و جامعه‌، 7(26)، 20-1.

امیری، مرضیه، آقا‌محمدیان شعرباف، حمید‌رضا، کیمیایی، سید‌علی. (1391). اثر‌بخشی رویکرد واقعیت‌درمانی گروهی بر منبع کنترل و راهبرد‌های مقابله‌ای. اندیشه و رفتار-روان‌پزشکی و روان‌شناسی بالینی ایران، 6(24)، 68-59.
باباخانی، وحیده، کریمی، ناهید و نوابی‌نژاد، شکوه. (1394). اثربخشی آموزش خودمتمایزسازی بر صمیمیت و سازگاری زوجین. اولین کنگره ملی روان‌شناسی خانواده گامی در ترسیم الگوی مطلوب خانواده، اهواز.
بخارایی، مخصوص. (1385). تأثیر مشاروه گروهی با رویکرد واقعیت‌درمانی بر کاهش تعارضات زناشویی زنان خانه‌دار منطقه 5 تهران. پایان‌‌نامه کارشناسی ارشد مشاوره، دانشگاه الزهرا، تهران.

پوراحمدی، الناز و جلالی، محسن. (1389). تأثیر آموزش ابراز وجود بر سلامت روان و عزت نفس نوجوانان. اندیشه و رفتار، 5(17)، 36-27.

پیر‌ساقی، فهیمه، نظری، علی‌محمد، حاجی‌حسنی، مهرداد، و ناد‌علی‌پور، حسن. (1393). اثربخشی درمان خود‌متمایزسازی بر میزان ابراز وجود دانشجویان دختر، دانشگاه علامه طباطبایی تهران. مطالعات روان‌شناسی بالینی، 4(16)، 34-16.
حسینیان، سیمین و خمسه، اکرم. (1387). بررسی تفاوت‌های جنسیتی بین ابعاد مختلف صمیمیت در دانشجویان متأهل. مطالعات اجتماعی‌-‌روان‌شناختی زنان(مطالعات زنان)، 1(6) 52-35.
خانجانی وشکی، سحر، شفیع‌آبادی، عبدالله، فرزاد، ولی‌الله و فاتحی‌زاده، مریم. (1395). مقایسه اثربخشی شناختی-رفتاری و زوج‌درمانی مبتنی بر پذیرش و تعهد بر صمیمیت زناشویی زوجین متعارض شهر اصفهان. دانش و پژوهش در روان‌شناسی کاربردی، 17(4)،40-31.
دریایی، مریم. (1386). اثر‌بخشی آموزش مفاهیم نظریه انتخاب و فنون واقعیت‌‌درمانی بر افزایش صمیمیت زوجین ناسازگار مراجعه‌کننده به مراکز مشاوره. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده روان‌شناسی و علوم‌تربیتی، دانشگاه علوم‌بهزیستی و توان‌بخشی، تهران.
رحیمی، جعفر، حقیقی، جمال، مهرابی‌زاده، مهناز، و بشلیده، کیومرث. (1385). بررسی آموزش جرأت‌ورزی بر مهارت‌های اجتماعی، اضطراب اجتماعی و ابراز وجود در دانش‌آموزان پسر سال اول مقطع متوسطه. علوم‌تربیتی و روان‌شناسی، 1‌(3)، 124-111.

رنجبر‌کهن، زهره، و سجادی‌نژاد، مرضیه‌سادات. (1389). تأثیر آموزش ابراز وجود بر عزّت نفس و افسردگی در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی اصفهان. نشریه دانشگاه علوم پزشکی بیرجند، ۱۷‌(۴)، ۳۱۵-۳۰۸.

زنگنه ابراهیمی، مهین. (1395). اثربخشی واقعیت‌‌درمانی گروهی بر بهبود احساس انسجام روانی و تمایز‌یافتگی خود در زنان. پایان‌نامه کارشناسی ارشد مشاوره خانواده، دانشکده روان‌شناسی و علوم‌تربیتی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران.

صاحب‌الزمانی، محمد، نوروزی‌نیا، روح‌انگیز، آلیلوف لیلا، و رشیدی، علی. (1389). بررسی تاثیر آموزش ابراز وجود بر عزت نفس و قاطعیت دانش آموزان دختر مقطع متوسطه. نشریه مطالعات علوم پزشکی، ۲۱‌(۱)، 58-53.

صاحبدل، حسین، خوش‌کنش، ابولقاسم، پور‌ابراهیم، تقی. (1390). بررسی تاثیر واقعیت‌درمانی گروهی بر سلامت روانی سالمندان مقیم آسایشگاه شهید هاشمی‌نژاد کهریزک. سالمند، 7‌(24)، 24-16.
قربانعلی‌پور، مسعود، نسیمی، منیره، علیرضالو، زهرا، نجفی، محمود. (1393). اثربخشی واقعیت‌درمانی بر شادکامی و امیدواری در زنان مطلقه. مشاوره و روان‌درمانی خانواده دانشگاه کردستان، 4(2)، 317-297.
گلاسر، ویلیام. (2012). چارت تئوری انتخاب، ترجمه صاحبی، علی. (1392). چاپ اول. تهران: انتشارات سایه‌سخن.

مشیریان فراحی، سیده مریم، مشیریان فراحی، سیدمحمدمهدی، آقا‌محمدیان شعرباف، حمیدرضا، و سپهری شاملو، زهره. (1396). اثربخشی واقعیت درمانی به شیوه گروهی مبتنی بر تئوری انتخاب بر کیفیت زندگی افراد پرخاشگر. روان‌پرستاری، 5(1)، 53-47.

 
Alserhan, B. A., Halkias, D., Boulanouar, A. W., Komodromos, M., Ayed, T. L., & Althawadi, O. (2022). The effect of religiosity and demographic variables on Arab women consumers' self-expression through luxury brands: a mixed methods study. Global Business and Economics Review, 26(3), 252-284.
Bagarozzi, D. (2001). Enhancing intimacy in marriage: A clinicians handbook. Philadelphia: Brunner/Rutledge.
Bagarozzi, D. A. (2013). Enhancing intimacy in marriage: A clinicians guide. New York: Brunner-Rutledge.
Bayrami, M., Fahimi, S., Akbari, E., & AmiriPichakolaei, A. (2012). Predicting marital satisfaction on the basis of attachment styles and differentiation components. Journal of Fundamentals of Mental Health, 14(1), 64-77.
Blum, T. W., (2006). Becoming a family counselor: A bridge to family therapy theory and practice. Hoboken, NJ. USA: Wlley.
Chan, D. W. (1993). Components of assertiveness: Their relationships with assertive rights and depressed mood among Chinese college students in Hong Kong. Behaviour Research and Therapy, 31(5), 529-538.‏
Constant, E., Vallet, F., Nandarino, J . L., & Christopher, V. (2016). Personal assessment of intimacy in relationship: Validity and measurement invariance across gender. Revue Europeenne de Psychology Appliquee /European Review of Applied psychology, 66(3), 109-116.
Esmaili Far, N. S., Sheikhi, H., & Pour, Z. J. (2013). Effectiveness of group reality therapy in increasing the students' happiness. International Journal of Psychology and Behavioral Research, 2(2), 65-70.‏
Gambrill, E. D., & Richey, C. A. (1975). An assertion inventory for use in assessment and research. Behavior Therapy, 6(4), 550-561.‏
Hargi, O.(2005). Social scills in interpersonal communication (3th ed). London: Roulledge.
Hayes, B. E. (2022). Development and application of individual and national opportunity to the experience of intimate partner violence among married women in the Global South. Journal of Research in Crime and Delinquency, 59(3), 327-364.
Karami, J. (2014). Explanation of self-differentiation in accordance with attachment styles and alexithymia. International Journal of Behavioral Sciences, 8(2), 139-147.‏
Lam, C., & Chan-So, p . C. Y. (2015).validation of the Chinese version of Differentiation of Self inventory. Journal of marital and Family Therapy, 41(1), 81-101.
Lankveld, J., V., Jacobs, N., Thewissen, V., Dewitte, M., & Verboon, P. (2018). The associations of intimacy and sexuality in daily life: Temporal dynamic and gender effects within romantic relationships. Journal and Personal Relationships, 35(4), 557-576.
Meteyard, J. D., Andersen, K. L., & Marx, E. (2012). Exploring the relationship between differentiation of self and religious questing in students from two faith-based colleges. Pastoral Psychology, 61, 333-342.‏
Naderi, H., Feghhi, H., Joibari, F. Y., Enshaee, N., & Tadayon, M. (2015). The efficiency of reality therapy instruction upon the rate of life's qualification and marital conflicts of addicted spouses. J UMP Soc Sci Technol Manag3, 531-5.‏
Nelson, J. A. M., Ane,P., &Serres, S. A. (2011). Religious and spiritual values and moral commitment in marriage: untapped resources in couples?. Counseling and Values, 55(2), 228-246.
Okumu, M., Orwenyo, E., Nyoni, T., Mengo, C., Steiner, J. J., & Tonui, B. C. (2022). Socioeconomic factors and patterns of intimate partner violence among ever-married women in Uganda: pathways and actions for multicomponent violence prevention strategies. Journal of interpersonal violence, 37(17-18), 16397-16420.
Patrick, S., Sells, J. N., Giordano, F. G., & Tollerud, T. R. (2007). Intimacy, differentiation, and personality variables as predictors of marital satisfaction. The Family Journal, 15(4), 359-367.‏
Skowron, E. A. (2000). The role of differentiation of self in marital adjustment. Journal of counseling Psychology, 47(2), 229.‏
Sweeney, S. M., & Von Hagen, L. A. (2015). Middle school students' perceptions of safety: A mixed-methods study. . Journal Sch Health, 85, 688-696.
Zarra Nezhad, M., & Moazami Godarzi, A. (2011). Sextuality, intimacy and marital satisfaction in iranian first-time parent. Journal of sex & Marital Therapy, 37(2), 77-88.