دستاوردهای روانشناسی بالینی

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اعضای هیات تحریریه

اصول اخلاقی انتشار مقاله

بانک ها و نمایه نامه ها

پیوندهای مفید

پرسش‌های متداول

فرایند پذیرش مقالات

اطلاعات آماری نشریه

اخبار و اعلانات

اثربخشی طرح‌واره درمانی گروهی بر خودپنداره و تکانشگری در افراد مبتلا به اختلال استرس پس از سانحه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد روانشناسی عمومی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اراک، اراک ایران

2 گروه روانشناسی، دانشکده ناسی و علوم تربیتی، دانشگاه سمنان، سمنان، ایران.

10.22055/jacp.2024.45216.1324

چکیده

هدف پژوهش حاضر بررسی اثربخشی طرح‌واره درمانی گروهی بر خودپنداره و تکانشگری در افراد مبتلا به اختلال استرس پس از سانحه بود. این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و در قالب یک پژوهش نیمه آزمایشی و در چهارچوب یک طرح پیش‌آزمون و پس‌آزمون با گروه گواه اجرا شد. جامعه آماری شامل کلیه افراد مراجعه‌کننده به دو مرکز مشاوره شهر اراک، در پاییز سال 1401 بود که از این میان تعداد 30 نفر به روش نمونه‌گیری در دسترس انتخاب و به صورت تصادفی با روش قرعه‌کشی در دو گروه آزمایش (15 نفر) و کنترل (15 نفر) جایگزین شدند. گروه آزمایش در طی 8 جلسه 90 دقیقه‌ای تحت مداخله طرح‌واره درمانی گروهی قرار گرفتند و به پرسشنامه‌های تکانشگری (بارات و همکاران، 1998) و خودپنداره راجرز (1957) پاسخ دادند. داده‌ها نیز با استفاده از تحلیل کوواریانس چند متغیری و تک متغیری و با استفاده از نرم‌افزار SPSS-26 مورد تحلیل قرار گرفتند.  نتایج نشان داد طرح‌واره درمانی توانست در کاهش تکانشگری (مؤلفه‌های بی‌برنامگی، شناختی و حرکتی) و افزایش خودپنداره در شرکت‌کنندگان گروه آزمایش تأثیر معناداری داشته باشد (01/0> P). می‌توان از مداخله طرح‌واره درمانی در جهت کاهش نشانگان تکانشگری و همچنین افزایش خودپنداره  برای افراد دارای اختلال استرس پس از سانحه استفاده کرد و از آن سود جست.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

The Effectiveness of Group Schema Therapy on Self-Concept and Impulsivity in People With Post-Traumatic Stress Disorder

نویسندگان [English]

  • zohreh khosravi 1
  • mehdi zohrevand 2
  • parviz sabahi 2

1 Master of General Psychology, Islamic Azad University, Arak branch, Arak, Iran

2 Department of Psychology, Faculty of Nasi and Educational Sciences, Semnan University, Semnan, Iran.

چکیده [English]

The purpose of this study was to investigate the effectiveness of group schema therapy on self-concept and impulsivity in people with post-traumatic stress disorder. This research was practical in terms of purpose and was carried out in the form of semi-experimental research and within the framework of a pre-test and post-test design with a control group. The statistical population included all the people who referred to the two counseling centers of Arak City in the fall of 2022, from which 30 people were selected by the available sampling method and randomly by lottery in two experimental groups (15 people) and Control (15 people) were replaced. The experimental group was subjected to group schema therapy intervention during 8 sessions of 90 minutes and answered impulsivity questionnaires (Barat et al., 1998) and the self-concept of Rogers (1957). The data were analyzed using multivariate and univariate analysis of covariance and using SPSS-26 software. The results showed that schema therapy was able to have a significant effect in reducing impulsivity (components of unplanned, cognitive, and motor components) and increasing self-concept in the participants of the experimental group (P<0.01). schema therapy intervention can be used to reduce impulsivity symptoms and increase self-concept for people with post-traumatic stress disorder and benefit from it.

کلیدواژه‌ها [English]

  • schema therapy
  • impulsivity
  • self-concept
  • post-traumatic stress disorder
مراجع
بهشتی مطلق، علی؛ رضایی، زهرا؛ زهره وند، مهدی (1401). اثربخشی طرح‌واره درمانی بر تکانشگری، تنظیم هیجان و ناگویی هیجانی در افراد مبتلا به اختلال مرزی. دستاوردهای روانشناسی بالینی، 8(1)، . (منتشر شده به صورت الکترونیکی).
حاجی‌پور، حسن؛ بیاضی، محمد حسن؛ نجات، حمید (1399). مقایسه اثر بخشی طرح‌واره درمانی و درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد به شیوه گروهی بر وسوسه و تکانشگری بیماران سوء مصرف‌کننده مواد. پژوهش‌های روان شناسی بالینی و مشاوره، 10(1)، 39-55.
حکاک، فاطمه سادات (1401). اثربخشی طرح‌واره درمانی گروهی بر خودتنظیمی هیجانی و ناگویی خلقی زنان زندانی دارای شخصیت مرزی. پایان نامه کارشناسی ارشد مشاوره خانواده، پردیس بین‌المللی ارس.
زهره‌وند، مهدی؛ صباحی، پرویز؛ رفیعی نیا، پروین (1399). اثربخشی طرح‌واره درمانی کودک و نوجوان بر خودکارآمدی تعاملی، خودپنداره و تمایل به کنترل در کودکان بی سرپرست و بد سرپست. دستاوردهای روانشناسی بالینی، 6(4)، .
ضرغام حاجبی، مجید؛ میرباقری، محبوبه و پاک‌نژاد، ثمین (1397). اثربخشی مشاوره گروهی مبتنی بر رویکرد طرح‌واره درمانی بر افزایش خودپنداره مثبت زنان خیابانی. پژوهشنامة زنان، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، 9(1)،134-123
عباسی، فروغ؛ مردای منش، فردین؛ نادری، فرح؛ بختیارپور، سعید (1399). اثربخشی طرح‌واره درمانی بر تنظیم شناختی هیجان و کیفیت زندگی در افراد مبتلا به آسم. مجله دانشکده پزشکی، 63(2)، 2454- 2446.
عرفان، عارفه؛ قزلباش، سیما؛ کاظمیان، مهناز؛ نوربالا، احمدعلی (1398). اثربخشی طرح‌واره درمانی هیجانی بر تکانشگری و علائم خلقی زنان مبتلا به اختلال دوقطبی. تحقیقات علوم رفتاری، 17(3)، 388- 399.
عسکری، فاطمه (1393). مقایسه مهارت‌های مقابله‌ای، تکانشگری و اختلالات رفتاری در سه گروه نوجوانان بی سرپرست، بد سرپرست و عادی. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه شیراز.
محمدی، حانیه؛ سپهری شاملو، زهره؛ اصغری ابراهیم آباد، محمد جواد (1398). اثربخشی طرح‌واره درمانی هیجانی گروهی بر کاهش پریشانی روان شناختی و دشواری تنظیم هیجان زنان مطلقه. اندیشه و رفتار در روانشناسی بالینی، 13(51)، 27- 36.
مکوند حسنی، شاهرخ؛ رضایی، علی محمد؛ عزالدین، منا (1393). اثربخشی گروه درمانی شناختی متمرکز بر طرح‌واره بر تعدیل طرح‌واره های ناسازگار اولیه نوجوانان بی سرپرست و بد سرپرست. مجله روانشناسی بالینی، 6(2، پیاپی 22)، 12-1.
میرانی، ارسطو؛ مرادی، علیرضا، حسنی، جعفر (1396). مقایسه خودپنداره مرتبط با تروما، احساس گناه و خودکارآمدی در نوجوانان مهاجر مبتلا به PTSD، نوجوانان مهاجر بهنجار مواجه شده با تروما و نوجوانان عادی. سومین همایش ملی پژوهش های نوین در حوزه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی ایران، قم
میکائیلی، نیلوفر؛ عینی، ساناز؛ تقوی، رامین (1395). نقش دلسوزی به خود وحس انسجام و آمیختگی فکر – عمل در پیش بینی بهزیستی روان‌شناختی جانبازان مبتلا به اختلال استرس پس از سانحه. طب جانباز، 9(1)، 33-39.
نادری، یزدان؛ مرادی، علیرضا؛ رحیمی موقر، وفا؛ رمضان زاده، فاطمه (1394). طرح‌واره‌های ناسازگار اولیه یک عامل خطر در افراد مبتلا به اختلال استرس پس از سانحه. تازه های علوم شناختی، 17(3)، 55-64.
یانگ، جفری؛ کلوسکو، ژانت؛ ویشار، مارجوری (1399). طرح‌واره درمانی. چاپ هشتم. ترجمه حسن حمید پور، زهرا اندوز. تهران: نشرارجمند.
یوسفی، ناصر (1390). مقایسه اثربخشی دو رویکرد خانواده درمانی مبتنی بر طرح‌واره درمانی و نظام عاطفی بوون بر طرح‌واره‌های ناسازگار اولیه در مراجعان متقاضی طلاق شهر سقز. مجله اصول بهداشت روانی، 13(4)، 356-373.
 
American Psychiatric Association. (2022). Diagnostic and statistical manual of mental disorders (DSM-5TR®). American Psychiatric Pub.
Banz, L., Stefanovic, M., von Boeselager, M., Schäfer, I., Lotzin, A., Kleim, B., & Ehring, T. (2022). Effects of current treatments for trauma survivors with posttraumatic stress disorder on reducing a negative self-concept: a systematic review and meta-analysis. European Journal of Psychotraumatology, 13(2), 2122528.‏
Blum KE, Kozlowski GP. (1990). Ethanol and neuromodulator interactions: A cascade model of reward. Alcohol and Behavior, 131-49
Bourassa, K. J., Smolenski, D. J., Edwards-Stewart, A., Campbell, S. B., Reger, G. M., & Norr, A. M. (2020). The impact of prolonged exposure therapy on social support and PTSD symptoms. Journal of affective disorders, 260, 410-417.
Casada JH, & Roache JD (2005). Behavioral inhibition and activation in posttraumatic stress disorder. Journal of Nervous and Mental Disease, 193, 102–109. 
Cormier, A., Jourda, B., Laros, C., Walburg, V., & Callahan, S. (2010). Influence between early maladaptive schemas and depression. L'encephale. 37(4), 293-298.
Diemen, L. V., Szobot, C. M., Kessler, F., & Pechansky, F. (2007). Adaptation and construct validation of the Barratt Impulsiveness Scale (BIS 11) to Brazilian Portuguese for use in adolescents. Brazilian Journal of Psychiatry, 29(2), 153-156.‌
Difede, J., Rothbaum, B. O., Rizzo, A. A., Wyka, K., Spielman, L., Jovanovic, T., ... & Lee, F. (2019). Enhanced exposure therapy for combat-related Posttraumatic Stress Disorder (PTSD): Study protocol for a randomized controlled trial. Contemporary clinical trials, 105857.
Dweck, C. S. (2017). From needs to goals and representations: Foundations for a unified theory of motivation, personality, and development. Psychological Review, 124(6), 689–719
Ehlers, A., & Clark, D. M. (2000). A cognitive model of posttraumatic stress disorder. Behaviour Research and Therapy, 38(4), 319–345.
Ekhtiari, H., Rezvanfard, M., & Mokri, A. (2008). Impulsivity and its different assessment tools: A review of view points and conducted researches. Iranian journal of psychiatry and clinical psychology, 14(3), 247-257.
Ekhtiari, H., Rezvanfard, M., & Mokri, A. (2008). Impulsivity and its different assessment tools: A review of view points and conducted researches. Iranian journal of psychiatry and clinical psychology, 14(3), 247-257.
Engelbrecht, A., & Jobson, L. (2020). Self-concept, post-traumatic self-appraisals and post-traumatic psychological adjustment: what are the relationships?. Behavioural and Cognitive Psychotherapy, 48(4), 463-480.‏ #
Forkus, S. R., Contractor, A. A., Raudales, A. M., & Weiss, N. H. (2023). The influence of trauma-related shame on the associations between posttraumatic symptoms and impulsivity facets. Psychological Trauma: Theory, Research, Practice, and Policy, 15(4), 576–583.
Hoffart, A., Versland, S., & Sexton, H. (2002). Self-understanding, empathy, guided discovery, and schema belief in schema-focused cognitive therapy of personality problems: A process–outcome study. Cognitive Therapy and Research, 26(2), 199-219.
Hoseinia, A. (2001). Marriage mental health and married. 1ST ed. Publications: Tehran; 56.
Huang, Q., Zhang, Q., An, Y., & Xu, W. (2019). The relationship between dispositional mindfulness and PTSD/PTG among firefighters: The mediating role of emotion regulation. Personality and Individual Differences, 151, 109-492
Mahmood Aliloo, M., Hashemi Nosratabad, T., & Karimpour Vazifehkhorani, A. (2018). The role of impulsivity, sensitivity to reward and anhedonia in distinction people with symptoms of borderline personality disorder from ordinary people. Iranian Journal of Psychiatry and Clinical Psychology, 24(2), 136-147.
Mandler, J. M. (2016) Stories, scripts, and scenes: Aspects of schema theory. Psychology Press.Young, J.E. Cognetive therapy for personality disorders: A schema focused approach, (rev. ed). Sarasota, FL: Professional Resources Press
Marani, M. (2001). The relationship between job satisfaction and self-concept. (thesis. MSc). Isfahan University
Moeller, F. G., Barratt, E. S., Dougherty, D. M., Schmitz, J. M., & Swann, A. C. (2001). Psychiatric aspects of impulsivity. American journal of psychiatry, 158(11), 1783-1793.
Morris, V. L., Huffman, L. G., Naish, K. R., Holshausen, K., Oshri, A., McKinnon, M., & Amlung, M. (2020). Impulsivity as a mediating factor in the association between posttraumatic stress disorder symptoms and substance use. Psychological trauma: theory, research, practice, and policy, 12(6), 659.‏
Mostafa, M,S., Sedaghat, M., Makvand Hoseini, S., Seyyed Alinaghi, S,A. (2022). The Effectiveness of Schema Therapy on Self-Concept and Social Health among People Living with HIV (PLWH). MEJDS, 12, 116-116.
Null, N., mirbagheri, M., & null, N. (2018). The effectiveness of schema therapy-based group counseling in increasing the positive self-concept in the street women. Women Studies, 9(23), 123-134. #
Omasu, F., Hotta, Y., Watanabe, M., & Yoshioka, T. (2018). The Relationship between Post-Traumatic Stress Disorder and Self-Esteem along with the Importance of Support for Children. Open Journal of Preventive Medicine, 8(04), 95.‏
Patel, H., Easterbrook, B., D'Alessandro-Lowe, A. M., Andrews, K., Ritchie, K., Hosseiny, F., ... & McKinnon, M. C. (2023). Associations between trauma and substance use among healthcare workers and public safety personnel during the SARS-CoV-2 (COVID-19) pandemic: the mediating roles of dissociation and emotion dysregulation. European Journal of Psychotraumatology, 14(1), 2180706.‏
Petry, N. M. (2001). Substance abuse, pathological gambling, and impulsiveness. Drug and alcohol dependence, 63(1), 29-38.
Renner, F., DeRubeis, R., Arntz, A., Peeters, F., Lobbestael, J., & Huibers, M. J. H. (2018). Exploring Mechanisms of Change in Schema Therapy for Chronic Depression. Journal of Behavior Therapy and Experimental Psychiatry, 58, 97-105.
ShafiAbadi, A. Valinouri, A (1994). Relationship between exotic ingsfeel and self- Concept. Psychological Research. 5, 20- 34 [Persian].
Taylor, C. D. J., Bee, P., & Haddock, G. (2017). Does schema therapy change schemas and symptoms? A systematic review across mental health disorders. Psychology and Psychotherapy, 90(3), 456–479.
Van Donzel, L., Ouwens, M. A., Van Alphen, S. P. J., Bouwmeester, S., & Videler, A. C. (2021). The effectiveness of adapted schema therapy for cluster C personality disorders in older adults–integrating positive schemas. Contemporary Clinical Trials Communications, 21, 100715.
Weiss NH, Tull MT, & Gratz KL (2014). A preliminary experimental examination of the effect of emotion dysregulation and impulsivity on risky behaviors among women with sexual assault–related posttraumatic stress disorder. Behavior Modification, 38, 914–939. 
Weiss NH, Tull MT, Sullivan TP, Dixon-Gordon KL, & Gratz KL (2015). Posttraumatic stress disorder symptoms and risky behaviors among trauma-exposed inpatients with substance dependence: The influence of negative and positive urgency. Drug and Alcohol Dependence, 155, 147–153.
Weiss, N. H., Tull, M. T., Viana, A. G., Anestis, M. D., & Gratz, K. L. (2012). Impulsive behaviors as an emotion regulation strategy: Examining associations between PTSD, emotion dysregulation, and impulsive behaviors among substance dependent inpatients. Journal of anxiety disorders, 26(3), 453-458.‏
Whiteside, S. P., & Lynam, D. R. (2001). The five factor model and impulsivity: Using a structural model of personality to understand impulsivity. Personality and individual differences, 30(4), 669-689.
World Health Organisation . (2019). International statistical classification of diseases and related health problems (11 ed.). https://icd.who.int/.
دستاوردهای روانشناسی بالینی
دوره 8، شماره 4
اسفند 1401
صفحه 219-231
فایل ها
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
آمار