نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری روان‌شناسی تربیتی، واحد شهرکرد، دانشگاه آزاد اسلامی، شهرکرد، ایران

2 دانشیار گروه روان‌شناسی تربیتی، واحد شهرکرد، دانشگاه آزاد اسلامی، شهرکرد، ایران

3 گروه روانشناسی، واحد شهرکرد، دانشگاه آزاد اسلامی، شهرکرد، ایران

4 استادیار گروه روان‌شناسی تربیتی، واحد شهرکرد، دانشگاه آزاد اسلامی، شهرکرد، ایران

چکیده

هدف پژوهش حاضر تبیین اشتیاق تحصیلی بر اساس ذهن‌آگاهی و خود کارامدی تحصیلی در قالب یک مدل علی بود. روش پژوهش، همبستگی و از نوع تحلیل مسیر بود. جامعه آماری پژوهش شامل تمامی دانش‌آموزان مقطع متوسطه دوم شهر شیراز در سال تحصیلی 1400-1401 بود که به روش نمونه گیری تصادفی خوشه­ای چند مرحله ای، تعداد 500 دانش آموز به عنوان نمونه پژوهش انتخاب شدند. ابزار گردآوری اطلاعات در این پژوهش عبارت بودند از: فرم کوتاه پرسش‌نامه ذهن‌آگاهی فرایبورگ والاچ و همکاران (2006)، پرسش‌نامه خودکارآمدی تحصیلی جینکس و مورگان (1999) و پرسش‌نامه اشتیاق تحصیلی گونیوس و کوزو (2015). تحلیل‌ داده­ها با استفاده از نرم‌افزارهای SPSS و AMOS انجام شد. جهت پایایی پرسش‌نامه­ها از ضریب آلفای کرانباخ استفاده شد که نتایج حاکی از پایایی مطلوب ابزارها بود. نتایج تحلیل فرضیه پژوهش نشان داد که مدل پیشنهادی برازش مناسب داشت و تاثیر ذهن‌آگاهی بر خودکارآمدی تحصیلی  و اشتیاق تحصیلی و هم‌چنین تاثیر خودکارآمدی بر اشتیاق تحصیلی مثبت و معنی‌دار بود. هم‌چنین نقش واسطه­گری خود کارامدی تحصیلی نیز معنی‌دار  بود. با توجه به نتایج پژوهش می­توان نتیجه‌ گرفت که ذهن‌آگاهی و خودکارآمدی تحصیلی از پیشایندهای مهم اشتیاق تحصیلی هستند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Explaining Academic Engagement Based on Mindfulness and Academic Self-Efficacy: Path Analysis Model

نویسندگان [English]

  • Elham Farsimadan 1
  • Ahmad Ghazanfari 2
  • reza ahmadi 3
  • Maryam Charami 4

1 PhD Student of Educational Psychology, Shahrekord Branch, Islamic Azad University, Shahrekord, Iran

2 Associate Professor, Department of Educational Psychology, Shahrekord Branch, Islamic Azad University, Shahrekord, Iran

3 Department of Psychology, Shahrekord Branch, Islamic Azad University, Shahrekord, Iran

4 Assistant Professor, Department of Educational Psychology, Shahrekord Branch, Islamic Azad University, Shahrekord, Iran

چکیده [English]

The present study aimed to explain academic engagement based on mindfulness and academic self-efficacy in the form of a causal model. The research method was correlational and a path analysis type. The statistical population of the research included all students of the second secondary level of Shiraz city in the academic year 2021-2022, and 500 students were selected as the research sample by multi-stage cluster random sampling method. The data collection tools in this research were the short form of Freiburg Walach et al. Mindfulness Questionnaire (FMI-SF) (2006), Jinks and Morgan Academic Self-Efficacy Questionnaire (1999), and Gunuc & Kuzu's Academic Engagement Questionnaire (2015). Data analysis was done using SPSS and AMOS software. Cronbach's alpha coefficient was used for the reliability of the questionnaires, and the results indicated the good reliability of the instruments. The results of the research hypothesis analysis showed that the proposed model had a good fit and the effect of mindfulness on academic self-efficacy (sig=0.02) and academic engagement (sig=0.01), as well as the effect of self-efficacy on academic engagement (sig=0.01), was positive and significant. Also, the mediating role of academic self-efficacy was significant (sig=0.006). According to the results, it can be concluded that mindfulness and academic self-efficacy are important antecedents of academic engagement.

کلیدواژه‌ها [English]

  • mindfulness
  • academic self-efficacy
  • academic engagement
  • students
برقی ایرانی، زیبا، بگیان کوله‌مرزی، محمد‌جواد؛ مرادی، آسیه و نجاتی، نعمت‌الله. (1398). ساختار عاملی تاییدی و ویژگی‌های روانسنجی پرسش‌نامه چند‌بعدی اشتیاق دانشجویان. مطالعات آموزشی و آموزشگاهی‌، 8(21)، 142-113.
بشرپور، سجاد و نصری نصرآبادی، بهنام. (1394). بررسی رابطه بین اشتیاق تحصیلی و خودکارآمدی دانشجویان دانشگاه محقق اردبیلی. کنفرانس بین‌المللی یافته‌های نوین پژوهشی در روان‌شناسی و علوم تربیتی، تهران.
جاودان، موسی، حاجی علی‌زاده، کبری و رفیعی پور، امین. (1394). رابطه علی بهزیستی ذهنی، کیفیت زندگی و سبک های هویت با پیشرفت تحصیلی از طریق خود کارآمدی تحصیلی در دانش‌آموزان پسر دوره متوسطه شهر بندرعباس. پژوهش در نظام‌های آموزشی، 30، 145-123.
صفائی، اسفندیار، خسروی، مهدیه، شاهمرادی، مراد و شیخی، سعید. (1397). رابطه خود ارزشمندسازی و ذهن‌آگاهی با اشتیاق تحصیلی در دانش آموزان. پنجمین همایش ملی روان شناسی مدرسه، تهران.
صیادی، یاسر و سلیمانی، حبیب. (1401). بررسی رابطه میان خودکارآمدی تحصیلی و اشتیاق تحصیلی با توجه به نقش میانجی خودتنظیمی در میان دانشجویان رشته زبان انگلیسی. تدریس پژوهی، 10‌(1)، 106-81.
قاسمی جوبنه، رضا، عرب‌زاده، مهدی؛ جلیلی نیکو، سعید، محدعلی‌پور، زینب، محسن‌زاده، فرشاد. (۱۳۹۴). بررسی روایی و پایایی نسخه فارسی فرم کوتاه پرسش‌نامه ذهن‌آگاهی فرایبورگ. نشریه دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان، ۱۴(۲)، ۱۳۷- ۱۵۰.
ملایی، فاطمه، حجازی، مسعود، یوسفی، مجید و مروتی، ذکرالله. (1399). نقش میانجی ذهن‌آگاهی در رابطه بین اشتیاق تحصیلی و سرزندگی تحصیلی دانش‌آموزان دختر. پژوهش در نظام‌های آموزشی، 14(48)، 90-75.
میرز، لاورنس، گامست، گلن و گارینو، ا. جی. (2013/ 1399). پژوهش چندمتغیری کاربردی (طرح و تفسیر). ترجمه حسن آبادی و همکاران، تهران: انتشارات رشد.
نورعلیزاد، رحمان و درویشی، شهناز. (1400). بررسی رابطه ذهن‌آگاهی با اشتیاق تحصیلی و احساس تعلق به مدرسه در دانش‌آموزان دختر دوره متوسطه اول شهر اهواز. اولین کنفرانس بین‌المللی علوم تربیتی، روان‌شناسی، علوم ورزشی و تربیت بدنی، ساری.
Alivernini, F., & Lucidi, F. (2011). Relationship between social context, self-efficacy, motivation, academic achievement, and intention to drop out of high school: A longitudinal study. The Journal of educational Research, 104 (4), 241-252.‏
Bakti, A. M. P., Kristina, D., & Sumardi, S. (2022). An Academic Self-Efficacy as a Predicator of Senior High School Students’ Participation in English Debate Club. AL-ISHLAH: Jurnal Pendidikan, 14(3), 2625-2636.‏
Bandura, A. (2012). On the functional properties of perceived self-efficacy revisited. Journal of Management, 38(1), 9-44.‏
Closson, L. M., & Boutilier, R. R. (2017). Perfectionism, academic engagement, and procrastination among undergraduates: The moderating role of honors student status. Learn Individ Differ, 57, 157-62.
Cura, Ş. Ü., & Atay, S. (2023). Correlation between mindfulness, empathy and compassion levels of nursing students: A cross-sectional study. Archives of Psychiatric Nursing, 42, 92-96.
Dogan, U. (2015). Student engagement, academic self-efficacy, and academic motivation as predictors of academic performance. The Anthropologist, 20(3), 553-561.‏
Falkenstrom, F. (2010). Studying Mindfulness in experienced meditators: A quasi-experimental approach. Personality and Individual Differences, 48, 305-310.
Guajardo Leal, B. E., Navarro-Corona, C., & Valenzuela González, J. R. (2019). Systematic mapping study of academic engagement in MOOC. International Review of Research in Open and Distributed Learning, 20(2), 114-139.
Gunuc, S., & Kuzu, A. (2015). Student engagement scale: development, reliability and validity. Assessment & Evaluation in Higher Education, 40(4), 587-610.
Jennings, P. A. (2023). Minding the Gap: Attending to Implementation Science and Practice in School-Based Mindfulness Program Research. Mindfulness, 1-8.‏
Jeong, J. H., Song, K. W., & Lee, C. H. (2015). The relationship between social support of teachers and academic engagement of specialized vocational high school students. Journal of the Korean Institute of Industrial Educators, 40(2), 92-110.
Jinks, J., & Morgan, V. (1999). Children's perceived academic self-efficacy: An inventory scale. The Clearing House, 72(4), 224-230.
Joët, G., Usher, E. L., & Bressoux, P. (2011). Sources of self-efficacy: An investigation of elementary school students in France. Journal of Educational Psychology, 103(3), 649-663.‏
Johnson, S. R., & Stage, F. K. (2018). Academic engagement and student success: Do high-impact practices mean higher graduation rates?. The Journal of Higher Education, 89(5), 753-781.‏
Lavasani, M. G., Ejei, J., & Afshari, M. (2009). The relationship between academic self-efficacy and academic engagement with academic achievement. Journal of Psychology, 13(3), 289–305.
Oyler, D. L., Price-Blackshear, M. A., Pratscher, S. D., & Bettencourt, B. A. (2022). Mindfulness and intergroup bias: A systematic review. Group Processes & Intergroup Relations, 25(4), 1107-1138.‏
Paunonen, S. V., & Hong, R. Y. (2010). Self-efficacy and the prediction of domain-specific cognitive abilities. Journal of Personality, 78(1), 339-360.
Perkmann, M., Salandra, R., Tartari, V., McKelvey, M., & Hughes, A. (2021). Academic engagement: A review of the literature 2011-2019. Research Policy, 50(1), 104114.‏
Robbins, S. B., Lauver, K., Le, H., Davis, D., Langley, R., & Carlstrom, A. (2004). Do psychosocial and study skill factors predict college outcomes? A meta-analysis. Psychological Bulletin, 130(2), 261-288.‏
Sagui‐Henson, S. J., Levens, S. M., & Blevins, C. L. (2018). Examining the psychological and emotional mechanisms of mindfulness that reduce stress to enhance healthy behaviours. Stress and Health, 34(3), 379-390.‏
Shahbaz, W., & Parker, J. (2022). Workplace mindfulness: An integrative review of antecedents, mediators, and moderators. Human Resource Management Review, 32(3), 100849.‏
Shkullaku, R. (2013). The Relationship between Self Efficacy and Academic Performance in the context of gender among Albanian Students. Journal of European Academic Research, 4, 467–478.
Taghani, A., & Razavi, M. R. (2022). The effect of metacognitive skills training of study strategies on academic self-efficacy and academic engagement and performance of female students in Taybad. Current Psychology, 41(12), 8784-8792.‏  
Tschannen‐Moran, M., Bankole, R. A., Mitchell, R. M., & Moore, D. M. (2013). Student academic optimism: A confirmatory factor analysis. Journal of Educational Administration51(2), 150-175.‏
Walach, H., Buchheld, N., Buttenmüller, V., Kleinknecht, N., & Schmidt, S. (2006). Measuring mindfulness—the Freiburg mindfulness inventory (FMI). Personality and Individual Differences40(8), 1543-1555.‏
Walach, H., Buchheld, N., Grossman, P., Buttenmuller, V., Kleinknecht, N., & Schmidt, S. (2001). Measuring mindfulness in insight meditation (Vipassana) and meditation-based psychotherapy: The development of the Freiburg Mindfulness Inventory (FMI). Journal for Meditation and Meditation Research, 1(1), 11-34.
Wang, Z. E. (2008). Academic motivation, mathematics achievement, and the school context: Building achievement models using TIMSS 2003. University of Missouri-Columbia.‏
Zhang, Y., Qin, X., & Ren, P. (2018). Adolescents' academic engagement mediates the association between Internet addiction and academic achievement: The moderating effect of classroom achievement norm. Computers in Human Behavior, 89, 299-307.‏