نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• صادق فلاح ¹
• محسن دهقانی ²
• مجتبی حبیبی ³
• احسان نیک منش ⁴

¹ دانشجوی دکتری تخصصی روان‌شناسی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

² روان‌شناسی بالینی، دانشیار دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

³ روان‌شناسی سلامت، دانشیار پژوهشکده خانواده دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

⁴ دانشجوی دکتری تخصصی روان‌شناسی بالینی، دانشگاه شاهد، تهران، ایران

چکیده

رفتارهای مشکل‌زا یکی از مسائل مهم و چالش‌انگیز در دوران نوجوانی است که توجه پژوهشگران و متخصصان سلامت روان را به خود جلب کرده است. رفتارهای مشکل‌زا تحت تأثیر عوامل‌زیستی، روانی و اجتماعی قرار دارد. از آنجایی که کارکرد خانواده، ویژگی‌های شخصیتی و هویت فردی از عوامل پیش‌بینی‌کننده مهم این رفتارها در دوران نوجوانی هستند لذا پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه میان کارکرد خانواده و سیستم فعال‌سازی رفتاری با رفتار مشکل‌زا در نوجوانان و همچنین بررسی نقش میانجی‌گری هویت در رابطه این دو متغیر پیش‌بین با رفتار مشکل‌زا انجام شد. تعداد 190 دانش‌آموز دبیرستانی ساکن تهران به روش نمونه‌گیری خوشه‌ای چند مرحله‌ای انتخاب شدند و پرسشنامه‌های ابعاد کارکرد خانواده اولسون، سیستم‌های مغزی رفتاری،‌ پرسشنامه عوامل روانی- اجتماعی خطرساز و محافظ رفتار مشکل‌ساز جسور و مراحل روانی- اجتماعی اریکسون را تکمیل کردند. داده‌ها با روش رگرسیون تحلیل شدند. تحلیل داده‌ها نشان داد که هر سه متغیر کارکرد خانواده، هویت و سیستم‌های فعال‌سازی رفتاری با رفتار مشکل‌زا همبستگی معنادار دارند و همچنین می‌توانند آن را پیش‌بینی کنند. همچنین هویت قادر به میانجی‌گری رابطه کارکرد خانواده و رفتار مشکل‌زا است اما رابطه بین سیستم فعال‌سازی رفتاری و رفتار مشکل‌زا را میانجی‌گیری نمی‌کند. نتایج نشان داد کههرچهکارکرد خانواده سالم‌تر، سیستم فعال‌سازی رفتاری دارای فعالیت کمتر و هویت منسجم‌تر باشد،‌ احتمال درگیری نوجوان در رفتارهای مشکل‌زا کم‌تر است.

کلیدواژه‌ها

• کارکرد خانواده
• سیستم فعال‌سازی رفتاری
• سیستم بازداری رفتاری
• رفتار مشکل‌زا
• نوجوانی

موضوعات

• روانشناسی

عنوان مقاله [English]

Family Functioning, Behavioral Activation System and Problem Behaviors in Adolescents: The Mediating Role of Identity

نویسندگان [English]

• S. Fallah Tafti ¹
• M. Dehghani ²
• M. Habibi ³
• H. Nikmanesh ⁴

¹

²

³

⁴

چکیده [English]

Behavior problems of adolescents which have become a major concern for the clinicians and researchers in psychology, is influenced by diverse factors such as social, biological and psychological factors. Family functioning, personality traits and identity are some of the predictor factors of such behaviors. The present study aims to investigate the relationship between family functioning, behavioral activation system and problem behavior in adolescents and study the mediating role of identity on the relationship between the two factors with the problem behavior. 190 adolescent students were selected from some schools in Tehran by cluster sampling method.
The data was gathered by Family Adaptability and Cohesion Scale IV (FACES-IV), Jessor’s Health Behavior questionnaire, Rosenthall’s identity questionnaire and Gray’s Brain-Behavioral Systems Scale. Findings showed that family functioning, behavioral activation system and identity all have a significant relationship with the problem behavior and can also predict it. It was also found that identity mediates the relationship between family functioning and problem behavior but has no influence on the relationship between behavioral activation system and problem behavior. The better the functioning of the family, the less the sensitivity of the brain-behavioral system and the more coherent the identity, the less the probability of adolescent involving in the problem behavior. Clinical implications are discussed.

کلیدواژه‌ها [English]

• family functioning
• behavioral activation system
• problem behavior
• identity confusion
• identity coherence